8.05.2020 tarihinde yazıldı.
Covid-19 sonrası C.S. dönemde tedarik zinciri; hükümetler, kurumlar ve işletmelerin en önemli gündem maddesi olmalıdır. Pandemi döneminde, lojistik kavramının önemi daha da çok artığını görmekteyiz.
Ülkeler maalesef bu sınavdan başarılı bir şekilde geçemiyor. İnsanların ihtiyaçlarının ne kadarı dezenfekte edilmiş olarak tedarik edildiği belirli değil. Ülkemizde, maske dağıtımının da kargo ve kurye şeklinde dağıtıldığını düşünürsek, kargo paketinden virüsün bulaşması şansı yüksek, yani kurye ve kargoyu taşıyan kişinin koronavirüs hastası olması, paketin üzerine öksürüp hapşırması, sizin de o noktalara elinizle dokunup ağzınıza ve burnunuza götürmeniz ile virüsü elde etmeniz yüksek bir risk olmaktadır.
E-Ticaretimiz, kargo ve kurye firmalarına bağımlı olan bir sistemde, #evdekal mottosu ile insanların ev dışında olmasını engellemek için birçok ürün artık sanal ticarette satılmaya başlandı, fakat dağıtım noktasında kargo firmalarına bağımlılığımız devam etmektedir. Yani, e-ticaret sistemimiz ne kadar gelişmiş olursa olsun, darboğaz olan bölüm kargo sürecidir. C.S. sonrasında dönemde, kargo alt yapısında önemli değişiklikler yapan firmalar, rekabet avantajını sağlayacaklardır. Burada hükümetlere de özel bir görev düşmektedir. Sistemde insan faktörünü en aza indirecek iş modelleri ortaya koymak gerekmektedir. Audi firması şu anda Ingolstadt fabrikasında kapalı bir drone kargo sistemi kullanıyor. Drone 8 km/sa ve sensörler üzerinden navigasyon ile 2.0 kg ağırlığa kadar olan otomotiv parçalarını doğrudan üretim sürecindeki gerekli aşamaya otonom olarak taşınıyor. Amazon Prime Air, Çin ise SF Express ile C.S. dönemde başlattıkları drone ile dağıtıma ağırlık verecektir. Ülkemizde 2018 yılından itibaren PTT, MNG ve Aras Kargo AR&GE şirketleri ile drone kargo için çalışmalara başladı, fakat süreç hakkında bilgi aktarılmadığı için hangi aşamada olduğu bilinmiyor.
C.S.Dönemde Tedarik Zinciri fırsatı; e-ticaret sistemi içerisindeki tüm aktörler bir araya gelerek, insansız kargo ve kurye sistemlerini geliştirmeye yönelik yazılım, drone teknolojisi, yapay zeka gibi konularda ortak adım atmalıdırlar. Hükümet, mevcut ve yeni kurulacak yapılarda, drone kargo için iniş-kalkış alanları oluşturmalı, bu alan otomasyon sistem ile drone kargo sistemine entegre olmalı, kendi kendini dezenfekte edebilmeli, insanların Covid-19 gibi virüs dönemlerinde; ilaç, maske, gıda vb. ihtiyaçlarını sitesindeki belirlenmiş drone kargo alanlarında alabilmeleri için alt yapı hazırlanmalıdır.
C.S.Dönemde Tedarik Zincirinde girişimciler için fırsatlar; depo otomasyonları, lojistik tahminleme analiz yazılımları, e-ticaret için nesnelerin interneti, bulut lojistik, otonom araçlar, yapay zeka, artırılmış gerçeklik, kitle kaynaklı teslimat, teslimat robotları gibi Covid-19 gibi benzer süreçlerde, yayılmayı önleyici, hızlı, doğru, güvenli bir e-ticaret ve drone kargo sistemlerine geçiş fırsatını ülkemizdeki girişimciler kaçırmamalıdır.
“Eğer dün hakkında düşünmeyi bırakmazsan, daha iyi bir yarına sahip olamazsın.” Charles F. Kettering
Güzel günler dileklerimle,
Dr. Murat GÜMÜŞ
